Transcriptie Editie regio Zwolle 2020

00:00:01
Welkom namens de provincie Overijssel en retail platform Overijssel op het tweede regionale retail café vanuit de Ensemble in Zwolle. We zitten in een voormalig bankgebouw dat dateert uit 1817. Het bankgebouw is in de jaren 90 getransformeerd naar een horecagelegenheid. Een prachtige locatie, onder andere tegenover museum De Fundatie, hier gaan we het vanmiddag hebben over retail. In retail land gaat de komende jaren veel veranderen. Door de toename van online verkopen sluiten steeds meer winkels. De verschuiving van fysiek naar online is het afgelopen jaar door corona alleen maar versterkt. Wat is de situatie in de regio Zwolle als het gaat om retail? Wat staat ons de komende tijd te wachten en op welke manier gaan we in Overijssel en specifiek de regio Zwolle aan de slag? Daar gaan we het vanmiddag met gasten en met u thuis of op het werk, over hebben. Mijn naam is Rik Zeeuwen, de gastvrouwen van vanmiddag zijn Monique van Haaf gedeputeerde provincie Overijssel, Irma Talens retail platform Overijssel. Mevrouw Talens vervangt vanmiddag Hans Bakker, die door omstandigheden niet aanwezig kan zijn. De andere gasten van vanmiddag zijn Dinand Leferink statenlid VVD, René de Heer wethouder gemeente Zwolle, Bart Jaspers Faijer wethouder gemeente Ommen, Eduard Platen centrummanager Hardenberg en Hasselt en Martijn Muller namens MKB regio Zwolle, lid van het RPO en bedrijfsmakelaar vastgoed specialist in Zwolle. Wat gaan we het komende uur doen tijdens dit retail café, gaan we in op waar de uitdagingen voor retail voor staat. We gaan bespreken wat volgens centrummanagers en gemeenten moet gebeuren en we gaan het hebben over de Overijsselse retail aanpak. Deze is uitgewerkt door de provincie Overijssel en het retail platform Overijssel, RPO. U kunt vragen stellen of opmerkingen maken in de chat, Lieke Kiekenbosch houdt de chat bij. Op een aantal momenten in het programma gaan we in op vragen of opmerkingen die u in de chat heeft gesteld. Voordat we in gesprek gaan met onze gastvrouwen Monique van Haaf en Irma Talens, gaan we eerst kijken naar een animatie over het koopstromenonderzoek dat afgelopen jaar is uitgevoerd.

00:02:28
Uit het koopstromen onderzoek 2019, is gebleken dat de kern winkelgebieden in Oost-Nederland compacter moeten, waar bij lokale centra kopen en gemakt voorop staat, worden de kern winkelgebieden steeds meer een plek van ontmoeting en beleving. Onderscheidend vermogen is daarbij een belangrijke factor. We zoomen in op drie regio’s. In Twente krijgt Enschede een steeds belangrijkere verzorgingsfuctie binnen de regio en daarbuiten. Aan Almelo en Hengelo de taak om zich te focussen op een onderscheidend aanbod en lokale bestedingen. De stad Zwolle is een regionale magneet. Voor dorpen en landelijke gebieden rondom de stad is het aanbod versnipperd en de afstand tot voorzieningen groot. In de steden driehoek Deventer, Zutphen en Apeldoorn is het winkelaanbod ruim en weinig complementair aan elkaar. Dit vraagt om betere samenwerking en afstemming in de regio. Juist nu. Door de coronacrisis mijden consumenten drukke plekken. Hierdoor neemt de vraag naar online verder toe. De transformatie naar een compact centrumgebied is daarom urgenter dan ooit.

00:03:49
Irma Talens u bent, of u vertegenwoordigt het retail platform Overijssel, misschien voor de kijkers thuis of op het werk. Wat is het retail platform Overijssel eigenlijk?

00:04:00
Ja, retail platform Overijssel is een platform waarbij ondernemers, vastgoed en het onderwijs elkaar gevonden hebben. En dan moet u denken aan Koninklijke INretail, Koninklijke horeca Nederland, lokaal retail belang, hogescholen Saxion en Windesheim, MKB-Nederland, MKB-Zwolle. De vastgoedsector zoals ik al aangaf, centrum managers netwerk Overijssel, marketing oost en vno-ncw midden. En we hebben met elkaar als doel om te zorgen dat er impuls gegeven wordt aan de vitaliteit van steden en dorpen, maar dan door betrokkenheid en de inbreng van de ondernemers en afstemming van de verschillende initiatieven die er spelen richting overheid, gemeenten, maar ook richting de provincie. En ook te zorgen dat de betrokkenheid van de ondernemers en het draagvlak gecreëerd wordt bij de ondernemers om met elkaar aan de slag te gaan. Dat zijn onze doelen die we gesteld hebben en daar gaan we met elkaar mee aan de slag.

00:04:55
Kijk, nou een club met veel vertegenwoordigers en aan de slag gaan, dat komt helemaal goed, denk ik. Ik heb een vraag aan u, want in de animatie werden wat dingen gesteld. Hé, herkent u zich dan in dat het onderscheidend vermogen van winkelcentra steeds belangrijker word?

00:05:11
Absoluut, gebieden moeten zich kunnen onderscheiden, want anders krijgen ze geen toeristen of geen eigen inwoners die meer naar hun winkelgebieden gaan. Het is heel verlokkelijk om in de stoel te blijven zitten, via internet je aankopen te doen, dus je moet een reden bedenken waarom je naar een bepaald gebied gaat, dus dan moet je je onderscheidend vermogen inzetten. Je moet kijken naar je eigen identiteit van je gebied, waardoor je je onderscheidt van je naburige gemeenten en dan moet je met elkaar aan het zoeken gaan. Wat is die identiteit? En daarmee ga je echt het verschil maken in de toekomst, als je dat niet gaat doen, dan blijf je gewoon achter als gebied, en dat zul je in alle vlakken gaan terugvinden.

00:05:47
Oke. Nou, daar gaan we het vanmiddag zeker nog over hebben, over identiteit en onderscheidend vermogen, en ik wil even terug, want voor de zomervakantie heeft het RPO een brandbrief gestuurd naar bestuurders in Overijssel. Kun je iets toelichten over wat de strekking was van die brandbrief en wat hopen jullie daarmee te bereiken?

00:06:06
Klopt ja, ja, we hebben inderdaad een brandbrief gestuurd. De corona crisis heeft een gigantische impact op zowel op de retail als op de horeca, op de culturele sector in gebieden. De vraagstukken lagen er al al. Ik bedoel, het probleem is niet nieuw, maar de urgentie is nu wel veel groter geworden dan hiervoor en in die brandbrief hebben we opgeroepen tot een stringente retail beleid dat centrumgebied echt aan de slag gaan met transformeren, dat er gewerkt wordt aan toekomstgericht ondernemerschap, dat we meer gebruik maken van kennis en data en die profilering en dat onderscheidend vermogen. Daar moet echt absoluut slaag gaan maken, willen we gewoon weer succesvol gaan worden op dit gebied.

00:06:47
Kijk, volgens mij allemaal thema’s die we vanmiddag gaan behandelen. En waarom dan samen met de provincie, want dat is wel bijzonder, hé RPO samen met provincie, die deze middag organiseert.

00:06:59
Ja, dat lijkt bijzonder, maar dat is het niet, want het lijkt natuurlijk retail een lokale aangelegenheid maar binnensteden die hebben een regionale functie en de provincie kan een verbindende rol spelen naar gemeente toe. Die kunnen ook kennis met elkaar gezamenlijk vergaren waarvoor dat individuele gemeente gewoon veel lastiger is. Ook een stukje financiële ondersteuning uiteraard en provincies gaan natuurlijk ook voor een groot deel over de ruimtelijke ordening, dus dat zijn allemaal zaken die gemeenten mee te maken hebben en retailers natuurlijk mee te maken hebben en winkelgebieden dus in die zin is de rol van de provincie eigenlijk als vanzelfsprekend.

00:07:33
Kijk, Monique van Haaf, u bent gedeputeerden van de provincie Overijssel. Nou, volgens mij wordt hier van alles gezegd wat de provincie mag gaan doen. Welke rol ziet u voor de provincie als het gaat om retail?

00:07:45
Nou, een paar punten kwamen voorbij als je kijkt naar de koopstroom onderzoek, hé, wat er gedaan is, van welke gebieden hebben met elkaar te maken? Welke gemeenten hebben met elkaar te maken en kunnen we iets voor elkaar betekenen bijvoorbeeld? Ook de profielen van de verschillende gemeenten, we hebben vijf grote steden in Overijssel. Die zijn echt van betekenis voor hun omgeving. En dan zou het heel mooi zijn als die steden niet allemaal hetzelfde profiel hebben, maar complementair zijn aan elkaar. En daar hebben we onderzoek naar gedaan, ook de afgelopen jaren. Via de stadsbeweging hebben we ook middelen in kunnen zetten om daar echt handen en voeten aan te geven, samen met binnenstads managers die ook aan de slag zijn gegaan in de verschillende binnensteden om aan hun profiel te werken, hun eigen DNA en ook goed te kijken: wat kunnen ze voor het omliggende gebied, zeg maar betekenen? Nou, we zien dat daar flinke stappen in zijn gezet en dat één van de stappen is die we nu nog moeten zetten, is naar die compacte centra’s overgegaan en dus ook andere functies aan de binnensteden toevoegen. En dat vergt ook gewoon maatwerk want elke stad is anders, behoeft wat anders, heeft een ander aanbod en dat is mooi. Dat houdt u de diversiteit groot in Overijssel.

00:08:49
Oké dus die compacte steden, die komen vast nog veel ter sprake vanmiddag, toch even de vraag ook aan u: waarom samen met het RPO?

00:08:59
Nou ja, het RPO zorgt dat wij dicht bij de ondernemer komen. Kijk, wij staan als provincie behoorlijk op afstand. Wethouders staan veel dichterbij lopen in hun stad spreken de ondernemers. De RPO doet dat zeker. Zo komen wij ook dichterbij de ondernemer, want het gaat erom dat we de ondernemer de kans geven om goed te ondernemen in de binnenstad. En wat is daar dan voor nodig?

00:09:17
Dus eigenlijk een hele mooie samenwerking tussen overheden, marktpartijen en dat heb je verenigd in het RPO.

00:09:23
Nou ja, en daar zitten ook onderwijs zit daarbij aangesloten, hé, hoe mooi is dat?

00:09:27
Oké, nou, dat geeft volgens mij heel veel kansen. Vanmiddag gaan we veel bespreken. Wat wilt u vanmiddag bereiken?

00:09:34
Nou ja, vooral dat we in de goede stand blijven, van aan de slag gaan. Ik hoorde hem net ook van Irma, we willen echt aan de slag, we hebben nu zoveel onderzoeken al gedaan, d’r ligt ook al genoeg en natuurlijk blijf je dingen weer uitzoeken en meebewegen d’rin maar we moeten ook gewoon echt stappen gaan zetten. Dus dat betekent die compacte centra’s echt vorm moeten gaan krijgen, die profielen goed naar buiten moeten worden uitgedragen en dat wij ook onze inzet plegen. Van hoe kunnen wij de ondernemer nou door de coronatijd die zwaar is geweest, verder helpen? Daar hebben we ook crisis arrangementen vanuit de stadsbeweging gedaan om vooral het koop lokaal ook vorm te geven, zodat je in ieder geval weer een aantal maanden of een half jaar verder bent. Maar er is nog meer nodig en de coronatijd is ook niet voorbij. Dus het is een opgave voor nu, maar ook een opgave voor de langere tijd.

00:10:17
En het mooie is om te horen dat we eigenlijk al aan de slag zijn, met heel veel dingen.

00:10:22
We zijn aan de slag. Ja, we zijn volop aan de slag en het kan altijd nog een tandje meer.

00:10:26
Kijk, naast het koopstromenonderzoek hebben de provincie en het rpo gesprekken gevoerd met mensen van gemeenten en centrum managers om te luisteren en op te halen wat er nodig is. Een samenvatting van deze oogst is vastgelegd in de volgende animatie.

00:10:43
Het afgelopen jaar heeft de provincie samen met retail platform Overijssel gesprekken gevoerd met gemeenten, centrum managers, brancheorganisaties en andere experts over trends en ontwikkelingen in de retail. Hier kwam uit voort dat er behoefte is aan innovatief ondernemerschap, experimenteer ruimte en een compacter centrum. Daar zijn duidelijke kaders en regels voor nodig. De provincie is gevraagd om hierin een actieve rol te pakken. Daarnaast is er behoefte aan een duidelijk profiel, weten wat je sterke punten zijn en hoe die te benutten. Kernen in een regio zullen elkaar moeten aanvullen en versterken. Regionale afstemming is hier een belangrijk onderdeel van. De provincie en retail platform Overijssel kunnen daarbij helpen door het stimuleren van initiatieven, innovatie en kennisdeling. De coronacrisis raakt de winkelgebieden. Bezoekersaantallen nemen af, winkels verdwijnen en online aankopen nemen toe. Diverse partners bevestigen dat een goede samenwerking in de gouden driehoek nu nog belangrijker is. We moeten aan de slag voor een toekomstbestendig centrumgebied.

00:11:58
Voor het gesprek over de toekomst en de retail in de regio Zwolle zijn aangeschoven Bart Jaspers Faijer, wethouder gemeente Ommen. Dinand Leferink statenlid van de VVD en Eduard Platen centrummanager in Hardenberg en in Hasselt. U kunt thuis op de chat reageren. Lieke Kiekenbosch houdt de chat bij. Dus als er vragen zijn straks voor de gasten, nou, dan horen we die via Lieke.

00:12:30
Ik begin even met Bart Jaspers Faijer. U bent wethouder in de gemeente Ommen uit het koopstromen onderzoek komt naar voren dat Zwolle een regionale magneet is en dat de dorpen rondom de stad, dat daar het aanbod versnipperd is en de afstand tot voorzieningen groot. Dat werd net gesteld in de animatie. Nu komt u uit Ommen, herkent u dit beeld?

00:12:53
Ja, al mag ik van mijn raad nooit zeggen dat Ommen een dorp is, het is een stad met stadsrecht maar ik herken heel goed het beeld van centra die een regionale functie hebben en daarom in kleinere plaatsen die ook van belang zijn voor de regio overigens, maar ik herken het volledig.

00:13:09
Oké, want hoe gaat het in Ommen op dit moment?

00:13:14
Ik denk goed, ik vind ook altijd, je hebt een kwantitatieve kant aan de discussie in de zin van ja, de woorden compacter, leegstand noem maar op. Maar ik ben heel erg altijd gefixeerd op de kwalitatieve kant. Gewoon luisteren naar de ondernemers en de vraag stellen: wat hebben jullie nodig, ook vanuit de identiteit van de gemeente Ommen, welke plaats wil je zijn? Ook in de regio, in het Vechtdal in dit geval en dan vind ik het heel mooi dat we kunnen samenwerken en dat de provincie daarin ook ondersteunt, dus niet alleen maar in die kwantitatieve kant, maar ook in het proces en die slag naar uitvoering. Wat ga je dan doen?

00:13:49
Want wat willen de ondernemers? Heeft u daar een beeld van?

00:13:52
Ja, we hebben een zelf als gemeente Ommen hebben we in dit geval samen gedaan met de gemeente Dalfsen een onderzoek uitgevoerd onder de retail ondernemers, en dan blijkt dat eigenlijk de hulpvraag niet zo heel groot is. Ze hebben wel vraagstukken maar dat zijn vooral vraagstukken op van hoe krijgen we reuring in dat gebied? Hoe houden we de levendigheid erin? Hoe gaan we samenwerken binnen de stad, met bijvoorbeeld de grote recreatieondernemers in de buurt? En dat zijn allemaal van die vragen waar ik van denk. Oké, er moet gepraat worden met elkaar. Hoe verbind je ook bijvoorbeeld retail met kunst en cultuur, zodat er gewoon ja levendigheid is? En dan zit je weer op het verhaal van: wat is een vitale binnenstad in plaats van altijd maar gefixeerd zijn op leegstand en compacter ik, ik hou ook echt van dat bredere gesprek en dat en dat er een goede input vanuit ondernemers inkomen.

00:14:41
En die vitale binnenstad? Wat betekent dat dan voor u, als het niet altijd alleen maar compacter is, maar ook vitaler?

00:14:47
Voor mij als bestuurder zeg ik dat vitaal in dit geval ook is dat er initiatief zit bij de ondernemers zelf en dat ze duidelijk kunnen aangeven vanuit hun ondernemerschap van als we samen de schouders eronder zetten. Wat hebben wij dan nodig in die samenwerking en niet altijd kijken naar anderen of zwarte pieten lopen uitdelen dat daar geloof ik niet in. En wat wij als gemeente heel goed kunnen doen, is dan bijvoorbeeld de vastgoedondernemers en de middenstand ondernemers bij elkaar brengen in een netwerk zetting en dat we als gemeente ook goed luisteren, wat is onze rol en wat vraagt dat ook van ons? In de planologie bijvoorbeeld.

00:15:24
Oké, dus de gouden driehoek gaan we het vanmiddag nog over hebben tussen gemeenten, de ondernemers en de vastgoedpartijen dat is dat bent u al mee bezig, in de Ommen in ieder geval. En als je dan kijkt, deze bijeenkomst is ook georganiseerd door de provincie. Wat ziet u dan voor rol voor de provincie?

00:15:42
Er is al gezegd, de, misschien is de tijd van onderzoeken wel voorbij. We hebben heel veel onderzocht, al denk ik wel dat het goed staak blijft om te blijven monitoren en te blijven zien van wat gebeurt er nou eigenlijk en verstaan we met elkaar? Zien we allemaal hetzelfde? Wat ik heel erg zie, is dat we ook de slag naar uitvoering opnieuw willen maken en ik denk wel eens: ja, gemeenschappen en zoals wij in de gemeende Ommen en de georganiseerde ondernemers. Je moet eigenlijk dingen weer opnieuw uitvinden en ook in deze coronatijd, ik zeg bewust nog niet na de coronatijd, maar ook in de coronatijd hoe ben je ondernemer en hoe trek je daarin samen met elkaar op en hoe formuleer je de vraag die je allen aangaat.

00:16:21
En daar kunnen jullie ondersteuning bij gebruiken.

00:16:24
Het is ontzettend goed luisteren en ontzettend goed met elk kijken. Wat is dan de vraag? En dan ben ik blij met een provincie die zegt van: oké, wat heb je nodig? Ja en ook ja, de kennisdeling in die zin ondersteunt want we kunnen leren van andere plaatsen, andere steden. Ik vind dat geweldig. Ik ben d’r enthousiast over.

00:16:43
Oké, dank u wel. Dinand Leferink. Ja, u bent ook een beetje provincie, want u bent statenlid voor de VVD in de provincie. Maar ik wil, voordat ik daarnaartoe ga, wil ik toch een andere vraag stellen, want u werkt ook in de entertainment business en we hebben net in de eerste animatie gehoord dat de centrumgebieden steeds meer een plek van ontmoeting en beleving wordt. Als het gaat om beleving, dan kunnen centrumgebieden vast wel iets leren van die entertainment business.

00:17:09
Dat klopt, ja, misschien is wel even goed om even dan zeggen het bruggetje te maken. Ik ben 30 jaar werkzaam geweest in de makelaardij en in de taxaties en dat was dus een ruimtelijke ordening. Dus dat is een ding van mij en ik kreeg tien jaar geleden de kans om vanuit mijn hobby mijn werk te maken en ik ben uitvoerend producent voor entertainment en theater, maar ook uitvoerend musicus en vandaar dat ik de portefeuille aan de ene kant van m’n eerste deel van mijn carriere ruimtelijke ordeningen heb en cultuur ook als eerste woordvoerder. En die dingen komen nu bij elkaar. Entertainment klopt, als ik de stad in kom en met name ook, ja, zoals Zwolle, Deventer dan geniet ik dan kan ik genieten als ik een stuk entertainment zie, ik hoor het kardeljon klinken, ik hoor de marktkoopman en prijzen aan waren of we aanprijzen en dan denk ik: ja, ik ben in de stad en ik heb beleving, want als wij zaterdag s’morgen zeggen: we gaan naar de stad, want ik woon op het platteland, dan ga ik niet om te shoppen, maar dan ga ik om een stuk beleving en dan kijk ik rond, denk: hé, hier moet nog even een beetje entertainment komen en dan zit het hier wel goed. Dus ik vind persoonlijk, ja, dat is een punt van aandacht die beleving he. Natuurlijk moeten we vanuit mijn portefeuille ruimtelijke ordening, dat is een heel ander traject. Maar als we zeggen: beleving? Dan is het dat.

00:18:29
Ja, je gaat niet alleen voor het shoppen, maar het shoppen is wel een wellicht een bezigheid die je dan ook doet op die zaterdagochtend als je de stad ingaat.

00:18:36
Dat klopt, want ik, een lange winkelstraat met modeketens ik denk dat dat een beetje passé is. Niet voor niets zijn de negen straatjes in Zwolle of in Amsterdam een succes en je merkt dat ook daar waar het klein en fijn is, diversiteit is, waar je naar de schoonheidsspecialisten kunt waaien, leuke winkeltjes hebt, kaaswinkel dat zal denk ik een beetje de toekomst worden. Die functiemenging en zien dat we dan van daaruit ook dat de leefomgeving daaromheen goed krijgen.

00:19:06
Oké, want in de animatie zagen we ook he dat er een actievere rol van de provincie wordt gevraagd. En hoe kijkt u dan als statenlid daartegenaan.

00:19:14
De actieve rol. Ik denk dat we die allang genomen hebben, want ik denk dat het een vooruitziende blik is geweest van onze gedeputeerde, Monique van Haaf maar ook van het team daaromheen dat die vier jaar geleden al die koers hebben ingezet, van de woonkeuken de Stadsbeweging en eigenlijk al wel hebben gezien. We moeten daar het accent op gaan leggen, want anders dan lopen we achteraan en ik denk dat het een verdienste is geweest dat we door al die initiatieven hier nu zitten. Als dat toen niet was gebeurd, hadden we hier nu niet gezeten denk ik, en mede door die aanpak en mevrouw van Haaf daarnet nog wat voorzichtig in van ja, wij staan wat ver af verder af dat lokale nou, ik denk dat ze ons best in de staten goed weten te vinden. Ook wethouders en fractieleden weten ons ook goed te vinden en ik denk dat we wat dat betreft best wel heel dichtbij staan. Dat die rol van de provincie, ook met het oog op de omgevingswet, maar ook de crisismanager wat Monique van Haaf al benoemde, het concept aanpak, retail. Nou, volgens mij, ik heb d’r een heel goed gevoel bij en ik zie ook de passie bij ons, maar ook bij de andere collega statenleden om daar ook handen en voeten aan te geven en er is moois van te maken.

00:20:26
Ja, dus er gebeurt van alles en het mooie is dat er vier jaar geleden, zegt u al begonnen zijn, hé, dus dit, dat is, maakt het ook makkelijker. We beginnen niet bij nul, maar we zijn volop bezig. Ja, dat is een mooi bruggetje denk ik, naar Eduard Platen, u bent centrummanager in Hardenberg en Hasselt. Merkt u daar iets van? Dat we al wel vier jaar bezig zijn en gebeuren er al mooie dingen in de provincie?

00:20:50
Ja, daar merken we heel erg veel van. Bijvoorbeeld, ja, een paar woorden zijn gepasseerd, hé, er vinden flinke transformatieprogramma’s vinden plaats die als als stad en als ondernemer dat wil ik helemaal niet in je eentje kunt doen. Je ziet ook dat ondernemers verhuizen en ook naar andere plekken komen zeggen, hé, ik krijg weer een impuls. Wat je ook ziet is hele belangrijke kennis, bijvoorbeeld die binnenkomt hé, wat is nou de positie van Hardenberg wat is het perspectief van Hasselt? Wat kunnen we daar in oppakken? En ja, een derde ding, wat ik wat ik wil noemen, wat ook heel erg belangrijk is, is dat gewoon dat netwerk, dat netwerk van centrum managers, dat is ontstaan, hé, bijvoorbeeld bij het ontstaan, het losbarsten van COVID-19 wat is er bij jullie aan de hand? Hoe hebben jullie je oplossingen in de horeca bedacht? Hoe pakken jullie evenementen in een nieuwe vorm aan? En ook dat uitwisselen van die kennis en informatie, ja, dat geeft een impuls op het op het functioneren van het, van het centrum.

00:22:02
Oké, dus die die netwerkfunctie die functioneert eigenlijk al heel goed in Overijssel. En u zegt ook daarvan te leren voor Hasselt en Hardenberg ja, want ik ben wel benieuwd, u bent centrummanager in in twee zijn het steden? Volgens mij, Hasselt wel denk ik zo.

00:22:18
Het zijn allebei steden. Hasselt is een kleine, een hele kleine micro Zwolle zou je kunnen zeggen. He, ook een een hanzen stadje, ook met die twee sporen van toerisme. Hé, hoe kan ik de binding met toerisme vergroten? En hoe kan ik de binding met m’n inwoners vergroten? En net als Zwolle zie je in Hasselt, wel op haar niveau, zie je ook veel migratie van inwoners. Er komen heel veel Zwollenaren bijvoorbeeld die komen in de grachtengordel van Hasselt wonen. Dus dan krijg je ook hele leuke processen in zo’n stadje, die echt tot de impulsen nu ook leiden tot de economie. En een paar van die nieuwe inwoners zijn ook al een zaak begonnen, een bedrijf begonnen bijvoorbeeld. Dus dat is ook heel erg interessant om te zien.

00:23:01
En ziet u dan verschillen tussen Hardenberg en Hasselt, want dat is natuurlijk mooi als u in twee gemeentes werkt.

00:23:06
Ja, d’r zijn toch ook overeenkomsten, hé, in beide steden speelt bijvoorbeeld toerisme een belangrijke rol. In beide steden wordt ook nadrukkelijk gezegd: maar zie dat toerisme niet als de kurk waarop wij drijven. Hé, dat is toch de binding met je inwoners en dat toerisme, dat is echt een een flinke krent een krent op de pudding zeker afgelopen zomer is dat belangrijk geweest. Ja, daarnaast is Hardenberg is, ja, ik noem dat wel heeft een beetje splendid isolation het ligt toch nog een eindje van Zwolle vandaan en ja, toen ik begon, hebben we ook gezegd: we positioneren ons als dé winkelstad van het Vechtdal en alleen, hé, dus je moet het hebben van samenwerking. Dat is voor Zwolle belangrijk, maar dat is ook voor de kleinere plaatsen rond Zwolle is dat heel erg belangrijk. Maar alleen samenwerken om samen te werken, daar kom je er niet mee. Je moet met z’n allen ook een verhaal delen. Hé, net zoals Ajax dat moest doen om in de Champions League te komen.

00:24:08
Kijk, volgens mij heel de provincie Overijssel in de Champions League hoor ik hier. De heer Leferink wilde daar graag op reageren.

00:24:17
Ja, ga ik even aan. Wat ik ook belangrijk vind is die gouden driehoek, die aanjaagfunctie dus tussen gemeenten, vastgoed ondernemers en de ondernemers, en dat we dat ook goed in stand houden, dat we dat ook als provincie blijven monitoren want het is wel de verdiensten dat we nu met elkaar wel bij elkaar zitten, maar je kunt het ook als weer wat succes krijg je elkaar ook snel weer uit het oog verliezen. Dus mijn belangrijke boodschap is wel dat we ook bij elkaar blijven, ook als het straks heel goed gaat, zorgen dat we op de lijn blijven zeg maar.

00:24:47
Ja, want die Champions League, die moet je wel blijven voeden denk ik.

00:24:50
Ja, precies ja, ja, en ja, dat vind ik heel belangrijk.

00:24:54
Oké, en ik zie mooie combinaties met toerisme ook in Ommen is dat denk ik, een belangrijke. Ja, de kurk niet, maar wel helpt wel of niet als je toerisme ook in je gebied hebt?

00:25:04
Ja, zeker, het Vechtdal is een toeristisch a-merk en om ligt er middenin. Wij liggen in het hart van het Vechtdal, dat is ook onze slogan.

00:25:14
Ja, ik ben van de zomer nog wezen fietsen en dan kom je door Hasselt en door Ommen en ja, het is fantastisch, dus in die zin hebben we mooi geluk met een prachtige provincie Overijssel.

00:25:24
Ja, ik zeg nog wel eens van de drie K’s. Dat is de kennis die hebben we nu opgedaan en die wordt ook verzameld straks in dat concept aanpak retail, de kunde die hebben we hier nu bij elkaar zitten en nu moeten we naar de kassa.

00:25:36
Kijk en hoe kunnen we die laten rinkelen?

00:25:38
Ja, hoe gaan we die laten rinkelen?

00:25:41
In maart wilde de provincie Overijssel al met u in gesprek. Dit kon door de corona niet doorgaan en er is intussen niet stilgezeten de provincie en retail platform Overijssel hebben een Overijsselse retail aanpak gemaakt. Hier is een animatie van gemaakt.

00:25:55
Op basis van het koopstromen onderzoek, ontwikkelingen en aanvullende gesprekken hebben we de overijsselse retail aanpak ontwikkeld. Een reeks van acht instrumenten waarmee een gemeente, centrum organisatie of ondernemer, morgen aan de slag kan. Één. Vanaf nu nemen we retail op als vast onderdeel van het stadsarrangement. Twee. In het ‘aan de slag’ traject, brengen we in kaart wat een centrumgebied nodig heeft en waar kansen liggen. Drie. Schakel één van onze experts in voor retail vraagstukken. Vier. Hulp bij het saneren van plancapaciteit, krijgt de juiste winkel op de juiste plek. Vijf. Samen de data op orde. Een schat aan informatie die leidt tot wel overwogen keuzes. Zes. Een retail vraagstuk dat vraagt om meer verdieping? Maak dan gebruik van het retail prakticum. Zeven. Wil je als ondernemer zelf aan de slag? Kies uit onze ruime aanbod van workshop en trainingen. En tot slot, acht. Liever met elkaar aan de slag? Kies dan iets van de menukaart voor ondernemers collectieven.

00:27:14
Er zijn stoelen gewisseld en aangeschoven zijn René de Heer wethouder gemeente Zwolle, Martijn Muller lid RPO een vastgoed ondernemer in Zwolle en Eduard Platen u blijft even zitten, want u gaat de ondernemers vertegenwoordigen in het volgende gesprek. Ik wil graag even beginnen bij René de heer u bent wethouder in de gemeente Zwolle. Volgens het koopstromen onderzoek is Zwolle een regionale magneet en als ik dat dan zie, dan denk ik nou, Zwolle, daar is niks aan de hand. Dat gaat helemaal goed.

00:27:46
Nou, dat zou je bijna zeggen. Het is inderdaad zo dat het een regionale magneet is en daar hebben we ook alles aan gedaan. Maar op het moment dat de coronacrisis toesloeg, merkte je ook gelijk dat het dan enorm hard toeslaat want als er veel mensen na jouw stad komen en mensen het prettig vinden om daar te winkelen en daar komen ook nog toeristen bij en die mogen vervolgens niet meer komen? Ja, dan ga je, als je heel hoog stijgt, ook heel hard naar beneden. Daarom vind ik het hartstikke fijn dat wij met de horeca, de retail, de vastgoedondernemers toen het weer mocht, met elkaar de afspraak hebben gemaakt van en dan geven we elkaar ook de ruimte, zodat mensen in ieder geval weer wat centen kunnen verdienen, de ondernemers wat centen kunnen verdienen en de mensen hier veilig kunnen rondlopen. En ja, dat allemaal om onze stad veerkrachtig en vitaal te houden.

00:28:29
Want als je dan de instrumenten hoort, hé in het filmpje zijn er dan voorbeelden die Zwolle zouden kunnen helpen?

00:28:36
Ja, we, we worden natuurlijk al geholpen. Ik ben ook hartstikke dankbaar voor de provincie. Met allerlei stadsarrangementen vanuit de stadsbeweging hebben we al op kleine plekjes impulsen kunnen geven, waardoor mensen zich verzamelen en plannen maken om hun winkelstraat of winkelgebied te verbeteren. En dat heeft er bij ons toe geleid dat we een aanpak hebben in de binnenstad. Die gaat over kwartieren, dus we hebben eigenlijk kleine gebiedjes die we goed met elkaar willen verbinden, en dat doen we op twee manieren: ondernemers die maken een plan om het beter te maken, communicatief te maken, zorgen dat je mensen bereikt, en wij zetten daar stedenbouwkundigen tegenover die dan met die ondernemers gaan kijken. Moeten we het gebied ook herinrichten, moeten we het groener maken, we moeten we het leuker maken en daar zijn we mee bezig en dat zou ik wel heel graag voort willen zetten, even zo goed als dat er ondernemers zijn die heel veel kennis en kunde kunnen gebruiken, en dat zag ik ook in één van de aanboden staan.

00:29:24
Ja, volgens mij zijn dat de instrumenten individuele ondernemers aan de slag, maar ook de ondernemers collectieven aan de slag. En wellicht kan ik me voorstellen, als u het heeft over de kwartieren die u wil invullen dat een retail accent in elk stadsarrangement daar ook een voorbeeld van zou kunnen zijn.

00:29:38
Ja, dat zou ik heel fijn vinden en samen met de provincie optrekken om ervoor te zorgen dat je als stad ook die functie kunt uitoefenen in de regio.

00:29:46
Kijk, Martijn Muller, u werkt in Zwolle. Dat helpt, hé, u bent namens het MKB regio Zwolle, maar u bent ook bedrijfsmakelaar vastgoed specialist. Nou, dat geeft u een een brede blik op alles. In de video werd ook gezegd: samenwerking in de gouden driehoek van gemeenten, ondernemers en vastgoedpartijen ja, die is eigenlijk altijd heel belangrijk. Nu heb ik altijd het idee dat de vastgoedpartijen het moeilijkst zijn om te bereiken. Hé, ik hoorde vorige keer in Deventer dat er ja partijen zijn, die zitten in Indonesië. Hoe kijkt u daar dan tegen aan? En wat is dan die rol van vastgoed en hoe zou je die kunnen invullen?

00:30:23
Ja, nou ja, goed. Het verschilt natuurlijk, hé, je hebt verschillende vastgoedondernemers in verschillende omvang. Je hebt natuurlijk uiteraard de institutionele partijen, de pensioenfondsen en die zijn natuurlijk wat moeilijker te bereiken. Die kijken ook met een hele andere blik naar de, naar hun portefeuille met panden. Wat je nu eigenlijk in deze tijd ziet en dat zie je eigenlijk al een paar jaar is die weg ingegaan omdat die retail natuurlijk zo’n binnenstad, daar steeds moeilijker wordt. Retail is wel een lastige, lastige branche. Zie je dat veel van die partijen toch wel afscheid nemen, ook van dat stuk vastgoed. En je ziet dat dat vastgoed steeds meer in handen komt van kleinere en lokale en regionale partijen. En dat biedt juist heel veel kans, want die partijen zijn in de regel sneller te bereiken en meer betrokken bij de ontwikkeling van hun eigen gebied. En dat zie je dus hier een Zwolle, zie je dat veelvuldig gebeuren. Maar je ziet het ook in Deventer je ziet het nou eigenlijk aan allerlei plekken en dat biedt wel kansen. Dus ja, moeilijk te bereiken, onbereikbaar, absoluut niet en daar liggen dus echt de kansen.

00:31:22
Ja, en dat, dat komt omdat er echt een groot verschil is tussen de ene vastgoedpartij is de andere niet.

00:31:28
En nou ja, kijk, als je even een generatie terug gaat, even voor mijn tijd. Toen woonden veel meer families woonden in zo’n centrum en die hadden beneden hun winkel. Die woonde boven. En toen gingen die paar panden. Die gingen eigenlijk over naar de institutionele partijen, naar de grote partijen en die waren eigenlijk alleen maar gefocust op die begane grond. Hé, die vierkantemeterprijzen gingen omhoog, die retail die kwam goed op gang. 80% ook hier in de winkelstraat is textiel. Dus ja, die entrees werden weggehaald, dat wonen daarboven, dat was maar bijzaak het zat hem in de begane grond. Maar nu zie je, door in verandering in de tijd is dat die prijzen van beneden, die staan onder druk. Hé, die retailprijzen die huurprijzen kunnen niet meer gemaakt worden, dus die prijzen staan onder druk, beneden gaan die niveaus naar beneden. Maar terwijl aan de andere kant die wens om in zo’n centrum te wonen steeds groter wordt. Dus die prijzen omhoog, die aan de bovenkant, hé de woon prijzen die stijgen eigenlijk. En en nou dus daar zie je het spanningsveld moet om komen eigenlijk en je ziet dus nu dat die panden dus weer teruggaan naar eigenlijk de kleinere en kleinere ondernemers, he de de kleinere vastgoedondernemers en dat biedt dus die kans om dat wonen in zo’n centrum eigenlijk te stimuleren, wat dus uiteindelijk weer alle effect heeft. Want op het moment dat je de vraag verandert hé, omdat het aantal mensen wat in zo’n stad bijvoorbeeld gaat wonen en dus zo’n centrum veel dinamischer maakt, verandert eigenlijk de vraag, ook in de markt. Dus je krijgt inderdaad andere brancheringen je krijgt dus inderdaad binnenstad, supermarkten, je krijgt allerlei ik heb zelfs wel weer een aanvraag van een groenteboer liggen die in het centrum wil zitten. Noem het maar. Dat komt omdat je eigenlijk de populatie in zo’n centrum verandert.

00:33:10
Kijk dus, door wonen toe te voegen kan de groenteboer weer terug in het centrum.

00:33:14
Nou, het is werkelijk waar, door wonen toe te voegen krijg je inderdaad binnenstad supermarkten, die krijgt meer take aways want verandert toch ook wat in het uitgave patroon. Inderdaad, groenteboer de slager het, het vindt dus weer een verdienmodel in zo’n centrum. Zwolle heeft onlangs weer een bloemist die van buiten het centrum in het centrumgebied is gaan zitten. Nou prima, zeer welkom.

00:33:37
Oke, maar meneer de Heer. Als er meer wonen komt, een functieverandering, hoe kijkt u daartegen aan als gemeente Zwolle?

00:33:44
Ja, dat vind ik eigenlijk zelfs belangrijk, want wat we in de afgelopen tijd hebben gezien, is dat de binnensteden te monofunctioneel waren ingericht, alleen maar op winkelen. En als het daar dan misgaat, dan is het ook in één keer goed mis. We hebben hier een deel in Zwolle, het Broerenkwartier waar in één keer alles leeg stond. Ja, dat is echt verschrikkelijk. En als dan, toen ging de V&D ook nog failliet. Nou en kwam de Hudson’s Bay erin maar die is niet zo heel erg lang gebleven. Dus dan heb je een heel gebied, wat alleen maar gericht was op winkelen, waar helemaal niks meer gebeurt. Nou, dat moeten we ten alle tijde voorkomen. Dus wat wij moeten doen is functies toevoegen, horeca, cultuur, maar ook wonen en juist die hele grappige bewegingen die daardoor komen. Een stad supermarkt, we hebben er op dit moment twee, daar kan er volgens mij nog wel een derde bij, maar we hebben ook inmiddels weer een slager. Er zijn echt ongelooflijk leuke dingen en als er ook weer een groenteboer komt, dan wordt de binnenstad ook weer een woongebied en dat is ook weer aantrekkelijk voor toeristen, want die vinden dat heel erg leuk om daar doorheen te wandelen en dan bij zo’n stad supermarkt even een lekker broodje te halen en bij de stad slagereen exclusief worstje of zo, nou al dat soort dingen. Dat geeft de stad enorme uitstraling.

00:34:49
Kijk nou, dat klinkt goed, ja. Ik ga even terug naar meneer Muller, want wat ik overal lees en zie en ook wat uit de interviews komt, is toverwoord compacter maken van binnensteden maar ik hoor eigenlijk een bijna een soort definitie kanteling van compacter maken als ik naar u beide luister.

00:35:08
Ja, dat ligt eraan als je een plaats hebt dat krimpt dan is het verstandig om iets compacter te maken. Maar als je naar Zwolle kijkt, dat is dus een plaats dat groeit, dus dan is het compacter maken dus eigenlijk niet logisch. Dus dat betekent dat je eigenlijk de vraag moet veranderen om te zorgen dat het aanbod verbreedt en dat is een andere manier van invullen en daar is, denk ik, Zwolle eigenlijk de enige goede kans, want we kunnen de gracht proberen wel wat smaller te maken, maar compacter maken van deze stad is geen optie.

00:35:36
Nee, en dat is natuurlijk ook hoe je de definitie compacter ziet, hé, want als het betekent vertaalt in minder retailmeters minder retail vierkante meters, dan hoor ik wel: ja, dat is misschien niet helemaal terecht, maar door wonen toe te voegen haal je ook wellicht op een tweede verdieping winkel vierkante meters weg. Of speelt dat niet?

00:35:55
Nou kijk, ik denk dat nogmaals, zo’n Diezerstraat, dat was 80% textiel, hé mode, textiel. Dat was natuurlijk een generatie terug niet. En dat is denk ik ook niet de oplossing, en dat is net wat René zegt. Ja, op een moment dat je maar eenzijdig aanbod hebt, dan krijg je ook grote klappen en door die branchering breder te maken, ja, krijg je een veel dynamischer en een stabielere situatie. Dus retail is natuurlijk in veel bredere vormen en dat zie je nu ook terugkomen. Daarnaast zie je dat het bestedings gedrag van mensen natuurlijk ook veranderd. Hé, voorheen ging je naar de stad en dan ging je al die winkels bij langs en dan ging je shoppen en dan ging je misschien naar huis. En nu ga je de stad in want dan ga je lunchen en dan laat je je nagels doen bij wijze van spreken en dan ga je nog naar één of twee winkels. Dus het is een heel ander palet geworden waarop mensen ook hun geld uitgeven, en daar hoort dus ook een een breder aanbod bij.

00:36:50
Oké, als u thuis nu vragen heeft voor ons, dan kunt u die natuurlijk nog steeds stellen in de chat, dus we gaan graag met u in gesprek als er vragen zijn. Als je kijkt net naar de Overijsselse retail aanpak. Daar zitten natuurlijk een aantal instrumenten in. Welke vindt u nou interessant voor vastgoedpartijen of andere ondernemers in de binnenstad?

00:37:13
Samenwerking.

00:37:14
Samenwerking.

00:37:16
Dat is eigenlijk alles. Als je kijkt nu en dan mag ik toch de complimenten aan de gemeente Zwolle geven, doe ik dan ook bij deze, hoe dat afgelopen zomer is gegaan, waarbij ondernemers en politiek en met elkaar de handen ineen eigenlijk alle ketenpartners en daar ook gewoon een handtekening onder een convenant hebben gezet om te gaan samenwerken. Wat dat voor resultaat heeft gegeven, hier in de binnenstad, alle ondernemers, uiteraard niet iedereen. Maar het algemene beeld is dat de afgelopen zomer, ja toch wel heel erg positief is in financiële zin. Positief is verlopen voor alle ondernemers. En ja, dat komt echt door die samenwerking tussen horeca, detailhandel, politiek en eigenlijk alle partijen en ook cultuur hoort daar natuurlijk bij.

00:38:02
Oké, ik ga even naar Lieke. Lieke Kiekenbosch zit de chat bij te houden en daar blijkt een vraag te zijn.

00:38:08
Ja, er is een vraag binnengekomen over deze samenwerking in de binnenstad. Okke Stam vraagt zich af: in hoeverre zijn deze samenwerkingen die nu ontstaan in deze crisistijd duurzaam?

00:38:24
Ja.

00:38:24
Excuus, dat was ik even vergeten. Er staat een vraag van Okke Stam in de chat over deze samenwerkingen die in deze crisistijd ontstaan, en hij vraagt: in hoeverre zijn deze samenwerkingen duurzaam?

00:38:39
De samenwerking duurzaam? Wie kan ik daar het woord voor gegeven? Nou, meneer de Heer?

00:38:45
Ik wil wel een klein voorzetje doen, heel duurzaam wat mij betreft. We waren al een beetje bezig, maar we doen dat nu nog intensiever als het dan gaat over bijvoorbeeld de inrichting van de stad, hoe zorg je ervoor dat je mensen meer ruimte geeft? Dat was in de zomer, in deze prachtige zomer best makkelijk, want iedereen ging op de straat zitten en genieten van het zonnetje en dat duurde dan tot een uur of elf, half twaalf, twaalf uur. Zien zelfs wel tot half twee. We gaan langzamer hand naar het seizoen waar dat wat minder wordt en dan moet iedereen weer naar binnen. Dat is lastig. Daarom hebben we gezegd: we maken een winter gastvrij aanpak en dat doen we weer met diezelfde partners: Koninklijke horeca, de vastgoedondernemers, de retailers, de cultuur en de binnenstadbewoners want let op, die mensen moeten ook best veel verduren. En we gaan gezamenlijk kijken hoe we onze stad winterklaar kunnen maken, met winterterrassen met cultureel aanbod, met zorgen dat het interessant wordt voor onze omgeving om daar te komen en dat toeristen kunnen komen, en we hopen dat we daarmee de stap zet. En wat mij betreft blijft deze samenwerking altijd om onze stad verder en beter te maken.

00:39:45
Ja, en volgens mij hoor ik ook of ik zie samenwerking op verschillende lagen. He, u zegt het op gemeentelijk niveau, Irma Talens u zit heir namens retail platform Overijssel. Dat is natuurlijk ook een duurzame samenwerking ga ik van uit.

00:39:59
Absoluut, we zijn intussen al vier jaar ook bezig met elkaar aan de slag om te zorgen dat we een zaak in beweging gaan krijgen. En die duurzaamheid is wel van belang. Je moet niet ergens als het straks weer heel goed gaat, dat dat wegvlak want dat zou echt heel jammer zijn van alle energie die er nu ingestoken is. Dus wij zullen ook continu vanuit retail platform Overijsel dat blijven aanwakkeren om bij de les te blijven en te zorgen voor die continuiteit want we komen altijd tijden tegen hé, het gaat goed, het gaat weer iets minder goed en dan moet je elkaar de handen vast blijven houden.

00:40:30
Ik denk ook dat die duurzaamheid standhoudt op het moment dat alle partijen er ook wat aan hebben, he dus voor ondernemers is het is het belangrijk, ook dat die, ja, dat die kassa blijft rinkelen, maar ook dat er flexibiliteit zit, hé in die in die in die samenwerking ik hoor hier het woord ja, winterterrassen vallen. Nou, een paar sectoren hebben zich heel goed door het afgelopen jaar heen geslagen, de horeca is daar een voorbeeld van. Maar denk ook aan de de forse come back van de verzorgende sector en dat gaat zo meteen ook. Als ja, COVID-19 weer in een zwaardere vorm toe gaat slaan dan juist ook moet die samenwerking ertoe blijven leiden. Hé dat deze mensen, dat deze sectoren die nu aan het investeren zijn, ja, ook door kunnen blijven werken. Dus dat we echt ook het lef hebben, hé ook als overheid, om wellicht soms eens een beredeneerd risico te nemen, om er toch voor te zorgen. Hé dat die horecazaken en dat die verzorgende beroepen die zo geinvesteerd hebben, de afgelopen tijd ook door kunnen gaan. Dus luisteren naar elkaar, dat is een belangrijke voorwaarde om ook duurzaamheid in die in die samenwerking te krijgen.

00:41:38
Ja, dus, dat is en er moet een reden zijn om samen te werken. Je doet niet het samenwerken, om het samenwerken, dat hoor ik u zeggen. Maar er moet wel een reden zijn?

00:41:46
Ja, je moet samen samen willen werken aan dat aan dat verhaal. Want ja, ja, een een binnenstad is toch een Silicon Valley eigenlijk, hé de binnenstad, dat wordt wel eens vergeten. We hebben het over de middenstand, over de horeca. Maar de binnenstad is ook één van de belangrijkste plaatsen voor elke, voor elke stad waar startups zich vestigen. Hé, ik ken een bedrijf hier in Zwolle, dat zat eerst in Voorsterpoort, heeft zich doelbewust in of aan het centrum van Zwolle gevestigd. En waarom nou zegt die eigenaar, die zegt van ja, kijk, wij zitten in de hi-tech en ik heb veel millennials aan het werk en die millennials hebben geen zin om tussen de middag met een broodtrommeltje dat rechthoekje op het bedrijventerrein rond te gaan lopen. Die zoeken een leuke omgeving en nou daar zie je al een voorbeeld van hoe die binnenstad telkens aan het aan het veranderen is. En die zoeken niet alleen een leuke omgeving, die zoeken ook leuke winkels en dat geeft weer je een impuls aan de winkels. En ik denk dat, ja, dat proces ik kan daar een hele dag over doorpraten ga ik niet doen, maar daar liggen heel erg veel mogelijkheden voor een duurzame ontwikkeling van de binnenstad, maar ook voor een duurzame samenwerking.

00:42:55
Ja, en ik hoor dan ook eigenlijk weer de koppeling met beleving, hé dus die millenniums die willen de binnenstad in in de pauze en niet dat saaie rondje op een kantorenpark als ik dat ja mag vertalen. Dus eigenlijk zoek je dan ook misschien wel andere functies in die binnenstad en dat kan een deel van de binnenstad verkleuren.

00:43:13
Ja, dat is, dat is hartstikke belangrijk. Ikzelf propageer bijvoorbeeld ook altijd van: nou, kijk eens wat het effect zou zijn van een bibliotheek in de binnenstad. Hé een bibliotheek in een plaats van 20, 21.000 inwoners trekt zo als je in de binnenstad zit en je bent zeven dagen in de week open of zes dagen in de week, dan trek je zo 130, 150.000 bezoekers. Daar kan je zo verschrikkelijk veel mee doen. En nu zijn veel bibliotheken bijvoorbeeld nog weggestopt overal, hé, die zitten in de socioculturele sector, dat mag zo min mogelijk kosten. Maar je kunt bijvoorbeeld ook naar zo’n bibliotheek heel erg anders gaan kijken. Je kunt ook zeggen: goh, een bibliotheek is op zich weer een ontmoetingspunt en zet je die ook in het midden van een van het centrum en exploiteer het samen met horeca bijvoorbeeld of met werkplekken exploitatie, ja, dan moet je eens gaan kijken wat er gebeurt en dat vind ik zinvolle transformatie. Dus het ging net even over transformatie. Transformatie is hartstikke belangrijk. Die compacte stad, maar ik zeg er ook altijd bij, zorg er wel voor dat de verschillende vestigings milieus intact blijven, hé, zodat een start-up een plekje kan vinden. Maar ook dat een goede formule een plekje kan vinden. En die zoeken andere plekjes.

00:44:23
Ja, want als je dan hoort, he, we hebben acht instrumenten gezien in de animatie. Welke gaan dan die ondernemers helpen? Hoe kijkt u daartegen aan? Nou, ja, ik denk met name die instrumenten die een ondernemer ook helpen om bijvoorbeeld bij te blijven in die nieuwe online samenleving, dat dat heel erg sterk werkt. Ik werk in Hardenberg sterk samen met startershuis Doen. En nou, we zien zo meteen ook een in een animatie, een voorbeeld van een startup in het centrum die ontzettend goed doet, hé, die in begin juli, eind juni is gestart. En soms is het wel eens nodig om ja, zo’n zaak, zo’n ondernemer wat extra kennis te geven, wat extra begeleiding te geven. En als er via de provincie middelen en mogelijkheden en expertise beschikbaar komen om dat ook te doen, ja, dan kan dat ervoor zorgen dat dat drop off percentage hé van startups dat dat een veel gunstige percentage wordt, is ook in het zuiden van het land ervaringen in dat. Ja, de gemiddelde dropoff hé dat je stopt na drie jaar is geloof ik, ongeveer 70 tot 80 procent. En geef je die begeleiding, dan is die dropoff nog maar 30 procent. Nou, ik vind dat een heel erg belangrijke, heel erg belangrijk instrument om in te kunnen zetten. Echt die neutrale expertise, en dan zet je echt de ondernemer in zijn of steeds vaker in haar kracht.

00:45:46
Ja, en dat zit ook in de instrumenten die nu in het, zijn voorgelegd.

00:45:50
Ja

00:45:51
Ik zag dat Lieke weer een vraag heeft in de chat.

00:46:00
Heel moeilijk om aan die microfoon te denken. Inmiddels gaat het aardig los in de chat dus da’s mooi, want we worden blij van input er worden wat opmerkingen gemaakt over welke partijen, met welke partijen samengewerkt moet worden. En hier staat nog een vraag van Sandra Suikerbuik die vraagt: kunnen jullie iets toelichten over hoe jullie de vastgoedeigenaren bij dit vraagstuk van samenwerking betrekken?

00:46:24
Ja, nou, de heer Muller mag ik u vragen hoe we die vastgoed partijen bij die samenwerking gaan betrekken?

00:46:29
Nou ja, kijk die samenwerking is dus eigenlijk politiek en ondernemers, hé, dat is die samenwerking die belangrijk is. Juist doordat die transformatie eigenlijk in het type vastgoedondernemer toch wel veranderd, krijg je die samenwerking ook beter. Als je kijkt bijvoorbeeld hier op een oude vismarkt en dan kijken we even naar de vorige crisis en dan zie je hoe het beeld toen was aan leegstand dan zie je wat daar gebeurd is doordat ondernemers, vastgoedpartijen toch in hun panden zijn gaan investeren. Maar dat werd eigenlijk direct al opgevolgd doordat de gemeente ook in de omgeving, in de infrastructuren ging investeren en nu is het een hartstikke gezellige straat geworden, hé, dus dat is een goede vorm van samenwerking en die komt echt los. Wat je nu wel ziet en dat is dan toch ook, want niet alles gaat goed, lijkt net of hier alles goed gaat. Maar dat is niet zo. En nu zie je die die kans op ontwikkeling heel erg plaatsen vinden en die bodem is nu gelegd op dit moment. Maar dan zie je ook wel weer hoe moeilijk het soms is, want we hebben dan nieuwe bestemmingsplannen en die maken het hier in Zwolle op dit moment ook wel weer lastig om juist omdat men tracht om die kwaliteit van die woonomgeving te verbeteren, die appartementen die gebouwd worden te verbeteren, ja, dat dan toch ook wel weer een spaak in de wielen wordt gestoken. Soms, dus daar valt echt nog wel wat te verbeteren. Maar dat begint dus die samenwerking komt eigenlijk ook door de marktwerking en de neuzen in dezelfde richting.

00:47:56
En die vastgoed partijen, die zijn gewoon te bereiken, want dat is denk ik, wat de vraag in de chat behelst?

00:48:02
Nou, kijk als je naar het kadaster gaat, dan weet je meteen wie de eigenaar is en als je dan de telefoon pakt, dan neemt ook iemand hem op. Dus de vraag is: hoe bereik je iemand? Ja, ik ben makelaar, zo bereik ik iemand, dus ze zijn echt wel te bereiken. Maar de vraag is: wat is het economische model daarachter? En kan het ook? En klopt het ook? En op het moment dat die parameters bij elkaar komen, ja, dan gaat, dan gaat de marktwerking z’n werk doen.

00:48:27
Ja, en als het niet bij elkaar komt, kan ik me voorstellen: hé, in de Overijsselse retail aanpak hebben we een aantal instrumenten, experts voor vraagstukken rond retail aanpak. Die kunnen ook ingezet worden. Hé als er hulp nodig is om een vraag aan te pakken. Dus dat zou een instrument kunnen zijn die hierbij zou kunnen helpen.

00:48:45
Mensen met kennis van van bestemmingsplannen is natuurlijk essentieel in zo’n verhaal. Mensen met kennis vanwaardes hé, wat zijn de verdiend modellen, maar ook de de structuur plannen. Waar wil een gemeenten heen? Dat zijn natuurlijk essentiële vraagstukken om iets soepel te laten verlopen. Tegen windmolens kun je niet vechten.

00:49:06
Nee, maar als je wil samenwerken en we hebben experts die kunnen begeleiden, dan zou het zomaar eens heel ver kunnen komen. Ik zie dat de heer Platen daarop wilde reageren.

00:49:14
Wat dat in mijn ervaring ook belangrijk is, is dat je nou, je moet goed kijken met wat voor partij je inderdaad te maken heeft. Woont die in je stad of woont die ergens in Den Haag? Of is het een institutionele belegger? En voordat je die telefoon opneemt en met zo iemand belt, is het is het belangrijk dat je dat weet. Hé, wat voor een vastgoedpartij ga ik aan de lijn krijg. En ook: waar staat de kassa van die vastgoedpartij en wat ik merk in de praktijk? Wat heel erg belangrijk is, is dat je duidelijk maakt bij zo’n vastgoedpartij dat je beseft hoe die d’rin zit. Hé, die wil altijd waarde behoudt of liefst ook wat waardestijging van z’n pand. Maar dan is het ook heel erg belangrijk dat je vervolgens zo’n partij ook mee weet te nemen. Ja, in het verhaal van de straat, van het gebied waar dat pand staat en ook ook duidelijk maakt van: Goh, wat willen we daar met zijn allen in bereiken? Als je een vastgoedpartij dat is niet eens zo makkelijk, maar als je een vastgoedpartij daarin meekrijgt en je kunt hem ook nog eens wat vertellen over de succesnummers in je stad, waarom zijn bepaalde panden wel snel weggegaan en waarom bepaalde panden niet? Ja, dan biedt dat echt kansen op wat extra resultaat, ook in kleinere plaatsen trouwens.

00:50:22
Oké. Ik zie dat de tijd, die gaat ontzettend snel. Het werd net al aangekondigd door de heer Platen, een voorbeeld van een ondernemer die zelfs in crisistijd midden in de coronatijd gewoon een nieuwe winkel is begonnen. We gaan kijken naar een volgende animatie.

00:50:45
Ik ben Mariska bij 37 jaar. Ik ben in januari begonnen via internet met het verkoop van decoratie. Dat is vrij vlot overgegaan in een winkeltje. Waar jullie nu staan en dat is net in de coronatijd ben ik daar mee begonnen. Nou, de randvoorwaarden die mij over de streep hebben getrokken om in deze tijd een winkel te beginnen. Dat is sowieso de huurprijs was heel belangrijk en natuurlijk welke voorwaarden de gemeente stelde aan het hebben van een winkel. De ontmoeting met de centrummanager was voor mij wel cruciaal ga ik het doen, ga ik het niet doen? Ik had best wel een hoop twijfels in het begin, vond het best wel spannend. Ik heb totaal geen achtergrond met een winkel, dus ik wist ook niet wat erbij kwam kijken en dat heeft hij mij uitgelegd en wat ik bij de gemeente moest aanvragen, wat ik nodig was om de winkel te beginnen. En dat maakte dat ik eigenlijk de stap durfde te zetten om toch midden in een coronatijd dit winkeltje te openen. Je bent eigenlijk gek als je het nu niet doet. Mensen zitten in coronatijd thuis, ze moeten thuiswerken gaan dingen thuis aanpakken, dus eigenlijk de Corona heeft voor mij best wel iets positiefs gebracht, en dat is dat mijn verkoop ging groeien in plaats van dat het stagneerde. Ik heb onlangs mijn baan opgezegd waar ik al 21 jaar werk. Omdat ik gewoon heel veel vertrouwen heb in wat ik hier nu heb staan en daar ga ik gewoon voor de volle 100% voor en ik denk dat dat echt een succes wordt.

00:52:33
Ja, een prachtig voorbeeld van een ondernemer die begonnen is in crisistijd ik ga even terug naar het statenlid Dinand Leferink als u dit nou allemaal hoort en u bent van de provincie, wilt u daar nog op, kunt u daar nog een reactie op geven?

00:52:45
Ik word hier natuurlijk super vrolijk van, want zij heeft ook een carriere switch gemaakt, ze heeft haar baan opgezegd is ondernemer geworden. Ik heb dat ook gedaan, ik als volksvertegenwoordiger want Zwolle ligt mij nauw aan het hart, want ik vind het een prachtige stad worden. Maar ik moet ook regionaal kijken natuurlijk en als we het over samenwerking hebben, dan vind ik ook dat onze rol of een taak van de provincie ook wel is om die partijen, zeg maar te monitoren van kunnen ze het allemaal goed met elkaar vinden? Maar wat ik ook heel belangrijk vind is: gunnen we elkaar wat? Ik weet nog een strijd bij ons in de buurt. Ik kom dan uit Twente dat er dan een bouwhuis komt, dan moet een andere plaats moet dan weer snel een andere grote bouw gigant hebben. Dan zijn we niet goed bezi, dan hebben we alleen maar verliezers. Dus dat zijn ook dingen die binnen onze taak horen om daar ook samen met de gemeenten aan te werken. Dus ja, dit verhaal dat spreekt me heel erg aan en dan komen we weer bij die beleving. Zij heeft ook als je het filmpje ziet, dan is het al duidelijk. Dus ja, dat is wel zoals ik het beleef.

00:53:42
Kijk en een carriere switch is altijd goed, begrijp ik.

00:53:46
Dat is altijd goed en als volgt: moet je met de poten in de klei staan en dan moet je weten als je in die stad loopt wat ik straks ook al zei, als dat carillon klinkt en als dat kopje koffie met die appeltaart er staat en als ik dan dat centenbakje van die draai maar hoor, ja, dan word ik vrolijk en dan weet ik wel, dan zit daar nog een heel scala achter. Moeten we transformeren moeten we bestemmingsplannen aanpassen. Dat is allemaal technisch, dat komt goed, maar die technische kant, ja, die moet uiteindelijk weer naar die belevingskant en die omslag om dat samen te maken, kunnen we heel veel deskundigen bij halen, maar dat is gewoon een kwestie van nuchter nadenken en kijken wat in jouw plaats het beste past.

00:54:23
Oké, wat in uw plaats het beste past. De heer Jaspers Faijer, hoe kijkt u daartegen aan als u nu terugkijkt we beginnen aan het eind te komen, ook van deze bijeenkomst. Hoe kijkt u daartegenaan?

00:54:35
Doe wat bij je past. Ja, ik zag laatst een een filmpje van Angela Merkel en dat ging daarover verlogen jezelf niet, maar werk wel samen dus dat was wat ik heel sterk beluisterde en dat vind ik hierin terug. Wat is je identiteit? Ook als plaats als stad, proberen in die zin de goede netwerken aan elkaar te knopen. Dat vind ik ook een taak van de overheid om te kijken van nou oké, de samenwerking zou echt meerwaarde hebben als die met die partij überhaubt contact had en met een voorstel zouden komen, zodat je dat ook mogelijk kunt maken, daar waar het ondernemers initiatief ligt en zo kijk ik ertegenaan en ik vind dat in Overijssel er hele mooie en goede en ook duurzaam bestendige dingen gebeuren.

00:55:16
Kijk, die duurzaamheid komt hier ook weer terug. We zijn met een duurzame retail aanpak bezig. Ik wil graag gaan afsluiten met Irma Talens en Monique van Haaf en ik wil even beginnen met mevrouw Talens, u bent ook betrokken bij de landelijke retail agenda heb ik begrepen en ziet u dan verschillen tussen Overijssel en de rest van Nederland?

00:55:37
Dat klopt, daar ben ik inderdaad ook bij verbonden. Ja, ik zie absoluut een verschil en dat merk je ook weer aan die continuiteit hoelang je al met elkaar samenwerkt, is dat wij in Overijssel, al vier jaar met elkaar partijen hebben elkaar gevonden en dat je daardoor veel sneller kan schakelen. Dat is in andere provincies iets minder dus en ik zie echt Overijssel als een koploper op dat terrein en ik hoop dat Overijssel ook een voorbeeld zal zijn blijven voor de andere provincies.

00:56:06
Kijk, dat is een mooi compliment mevrouw van Haaf, Overijssel als koploper in Nederland op het gebied van retail.

00:56:12
Ja, dat is een heel mooi compliment. En die, maar die is niet alleen aan ons, hé, die is aan ons allen, want vanuit de provincie kan je misschien wel wat inzetten, maar je hebt daar de andere partijen voor nodig. Dit is het tweede retail café van de drie die we nu houden. De verschillende partijen hier aan tafel hebben het ook over de lange samenwerking, over de investeringen die ze doen, maar ook in de tijd die ze d’r in steken om met elkaar verder te komen. Er liggen veel onderzoeken, er zijn goede instrumenten ontwikkeld. Ik zou denken: alles bij elkaar is dat een duurzame samenwerking, want dat was nog even een vraag, die is hier al lang, zeg maar, ingebed en we kunnen aan de slag.

00:56:46
Kijk, dat klinkt goed, aan de slag. Irma, heb jij dan nog een uitsmijter?

00:56:53
Ja, nou, ik denk dat we ons wel bewust moeten zijn dat heel veel ondernemers toch nog met angst en beven de aankomende periode tegemoet zien. Ik bedoel he, de corona vooruitzichten zien er toch best wel heel slecht uit. 40% van de omzet moet gehaald worden in het najaar en dat maakt ook dat sommige ondernemers misschien in een houding staan waarvan je denkt: hé, kan die niet wat samenwerken, maar daar zit vaak wel wat achter en daar moeten we wel meer grip voor elkaar hebben en ook daar in de situatie gaan verplaatsen. En ik heb absoluut ook nog wel een uitsmijten, een echte uitsmijten en onze voorzitter van retail platform Overijsel eindigt altijd onze vergadering met een quote en ik dacht: ja, dat moet ik eigenlijk ook doen en ik denk dat dat voor alle steekholders wel geldt van: want waarom binnen je comfort zone blijven, als daarbuiten veel meer te beleven valt.

00:57:37
Kijk nou, dat is een prachtige eindzin beleving komt weer terug en mevrouw van Haaf heeft u nog een uitsmijter, of wilt u nog iets meegeven?

00:57:47
Ik heb geen mooie quote, maar ik wil wel iedereen hartelijk danken en ik denk dat het gewoon ook heel mooi is hoe de energie erin zit om van die binnensteden, groot en klein, die centra’s gewoon erg bloeiend en bruisend te houden en daar hebben we alles voor in huis.

00:58:02
Kijk, nou, dat klinkt goed en we kunnen aan de slag. Ik wil alle gasten hartelijk danken voor hun bijdrage, ook de mensen thuis of op het werk in de chat. Als u vragen of opmerkingen nog heeft over de Overijsselse retail aanpak, dan kunt u die doorgeven via het webadres stadsbeweging.nl/retail, ook als u met ons in contact wil komen, dan kunt u op diezelfde website stadsbeweging.nl/retail kunt u ons vinden. Volgende week woensdag is het derde retail café in Twente vanuit Almelo. Nou, wellicht zien we u daar weer. Heel hartelijk dank voor het kijken en tot volgende week.