Praat je over een autovrije wijk? Of over een kindvriendelijke wijk? Merk je het verschil? Taalgebruik kan een groot verschil maken. Als beleidsmaker is het daarom belangrijk welke taal je gebruikt. Zo heb je invloed op hoe er naar een probleem en de oplossing wordt gekeken.

Dit is één van de hersenkrakers waarmee Marco te Brömmelstroet tijdens een speciale editie van de Overijsselse Mobiliteitsdag inspireerde. Provincie- en gemeenteambtenaren mobiliteit, ruimte en retail en centrummanagers kwamen samen rond de thema’s ruimte en bereikbaarheid in steden, centra en gebiedsontwikkeling. Gebieden waar ruimte hard nodig is voor prettig wonen, ondernemen, klimaatadaptatie en nog talloze opgaven.

De verantwoordelijkheid van taalgebruik die hierbij komt kijken, drukte Marco de zaal op het hart: ‘‘Taal is een versimpeling van de werkelijkheid. In die versimpeling zijn altijd keuzes te maken en die keuzes zijn arbitrair. Als beleidsambtenaar vorm je dus met taal de werkelijkheid op basis van arbitraire keuzes. Dan heb je dus ook de sleutel in handen om tot mobiliteitstransitie te komen.’’

Complexe straten

Ook nam Marco ons mee in het ontstaan van de verkeerskunde. Die bestaat nog geen 100 jaar! Van een focus op rechtvaardigheid naar doorstroming en controle. Daarvoor waren straten complex en robuust. Vanaf dan wordt het verkeer steeds meer conflictvrij geregeld. Hij sloot af met belang van het terugbrengen van die complexe straten: ‘‘Onderweg, dat is waar het leven plaatsvindt’’. Op straat is er potentiële blootstelling aan diversiteit, en je hebt interactie met mensen. ‘Onderhandeling in beweging’ noemt Marco dit. Dit draagt bewezen bij aan belangrijke zaken als gevoel van belonging en vertrouwen. Wat als we onze budgetten niet voor reistijdwinst (die feitelijk leiden tot verder reizen in plaats van korter), maar voor onderling vertrouwen zouden gebruiken?

Van inspiratie naar praktijkvoorbeelden

Strateeg ruimte en bereikbaarheid Guido Muller reflecteerde met de Overijsselse Omgevingsvisie in gedachten: het is een lastig proces, maar we zijn hard op weg om in gesprek met onze samenleving onze provincie mooier, aangenamer en toekomstbestendig te maken. Hoe het anders kan, werd ook getoond door presentaties uit Groningen, Utrecht en Doesburg.

Groningen als doorwaadbare stad

Arne Dijk en Erwin Kloen presenteerden hun recente stap in een lange traditie vooruitstrevend mobiliteitsbeleid in Groningen: de Mobiliteitsvisie en Nieuwe Ruimte, de Ontwerpleidraad Kwaliteit Openbare Ruimte – aanrader! Aan de hand van 10 functies in de openbare ruimte zijn, in gesprek met bewoners en andere belanghebbenden, 14 straat-typologieën met bijpassende inspiratiebeelden opgesteld. Dit dient nu als basis om de hele gemeente Groningen de komende jaren om te toveren in een ‘doorwaadbare stad’.

Regie op mobiliteit in de wijk in Utrecht

Jurjen van Keulen vertelde over de Merwedekanaalzone in Utrecht, een wijk met hoge dichtheid waar bewonersgeluk voorop staat. Om dat voor elkaar te krijgen neemt de gemeente de regie in de mobiliteit in de wijk, o.a. door oprichting van een mobiliteitsbedrijf. Ook liet hij zien dat op meerdere plekken in Overijssel vergelijkbare ontwikkelingen gaande zijn. Eén van zijn aanbevelingen: zet niet de mobiliteitstransitie centraal, maar de kwaliteitssprong van de stad.

Vitale binnenstad in Doesburg

Guido Scheerder liet zien hoe Doesburg is gekomen tot een seizoensgebonden vitale binnenstad. In het kader van het project ‘vitale binnenstad’ heeft de gemeente Doesburg tijdens de coronatijd een proef gedaan met het autovrij maken van het centrum. Met veel aandacht voor een diverse klankbordgroep, een goed belevingsonderzoek en een standvastig gemeentebestuur, is er nu een seizoensgebonden afsluiting van het centrum voor auto’s en fietsers. Ook al zie je dat het denken vanuit de auto erg hardnekkig blijft, toch is hiermee in Doesburg een grote stap gezet naar focus op beleving van de ruimte.

Anders denken en doen

Het was als wakker worden in The Matrix: opeens zie je hoe de autologica ons denken, doen en laten in de publieke ruimte domineert – zónder dat we het in de gaten hebben. Maar vanaf nu zien we dat wél, én – zo benadrukte Marco meermaals – hebben we de keuze om het anders te doen. Wel wordt uitgesproken dat het anders denken (en doen) ook moeilijk is. Een systeem veranderen is niet niks. De zaal gaf aan behoefte te hebben om hier samen vervolg aan te geven, dus dat vervolgt komt! Ben je nieuwsgierig naar meer? Volg dan Marco ten Brömmelstroet op LinkedIn of lees het boek ‘Het recht van de snelste’.