Hoe menselijk is de stad? Stadsbeweger Lieke Kiekebosch van de Stadsbeweging gaat op onderzoek uit. Deze keer duikt zij in het onderwerp ‘pluktuinen in Raalte’.

Raalte Plukt, heet het initiatief van eetbaargroen.nu. Monique Falk weet er alles van. Aan Lieke vertelt ze over het voornaamste doel van de pluktuin in Raalte: via de natuur mensen met elkaar verbinden. En dat lukt aardig.

Raalte Plukt is voortgekomen uit een pitch voor gezonde initiatieven in de gemeente. Eind 2019 is ruim 200 vierkante meter gras bij het hertenkamp in de wijk Blekkerhoek omgetoverd in een pluktuin met meer dan zestig soorten planten, struiken en bomen – en je kunt ze allemaal eten, of er bijvoorbeeld jam of thee van maken.

Nieuwsgierig

Al tijdens de aanleg van de pluktuin, door vrijwilligers, kwamen er nieuwsgierige vragen uit de buurt, en boden omwonenden spontaan hulp aan. ‘Veel mensen zijn wat onwennig. Ze denken dat ze ergens lid van moeten worden, of iets moeten betalen. Of ze durven geen vruchten of kruiden te plukken uit angst dat ze iets verkeerd doen’, heeft Monique Falk gemerkt. ‘Maar de pluktuin is van iedereen, en hij is gratis, en je kunt er eigenlijk niks fout doen. Oogst rijkelijk waaraan je behoefte hebt, zeggen wij, en als je bezig bent die kruiden te plukken, trek dan alsjeblieft meteen wat onkruid uit de grond. Zo onderhouden we de tuin met z’n allen.’

EetbaarGroen.nu is er vooral op uit mensen met elkaar in contact te brengen, en hoopt de pluktuin uiteindelijk te kunnen overdragen aan de buurt. Maar zo ver is het nu nog niet. Monique Falk: ‘Aanvankelijk waren veel mensen enthousiast, maar het is lastig iedereen betrokken te houden. Daar speelt corona natuurlijk ook een rol in. Ik geloof er nog steeds in, maar ik maak me er wel wat zorgen over hoe we de tuin ‘levend’ kunnen houden.’

Ergens beginnen

Misschien maakt het ook uit van wie de pluktuin eigenlijk is, denkt Monique Falk. In nieuwbouwwijk Salland II is onlangs een initiatief voor een pluktuin ontstaan – Raalte Oogst  – dat volgens haar al heel veel enthousiaste respons krijgt. ‘Misschien wel logisch, want dat project komt echt voort uit de wijk. De pluktuin in Blekkerhoek was waarschijnlijk te veel van EetbaarGroen.nu. Maar ja, je moet ergens beginnen.’

Het nieuwe initiatief is overigens niet de eerste navolging van de pluktuin in Blekkerhoek. Al snel na de aanleg van de eerste pluktuin hielp EetbaarGroen.nu plukstroken te realiseren in de binnentuin van Swaenewoerd. Ook die is flink: ruim 300 vierkante meter. Bij de inrichting heeft de tuinarchitect – die ook een terras en een jeudeboulebaan intekende – rekening gehouden met de bewoners van dit het Raaltense woon- en zorgcentrum. Er zijn oude fruitrassen geplant en eetbare planten maakten deels plaats voor bloemen die zich gemakkelijk laten plukken, zodat er altijd verse bloemen op tafel staan.

Groots en meeslepend

Inmiddels krijgt de tuin in Blekkerhoek steeds vaker bezoek van schoolkinderen uit de buurt, wordt er samen jam gemaakt en zijn er af en toe themamiddagen als ‘pluk je eigen pastakruiden’. ‘Wat ik zo mooi vind’, zegt Monique Falk, ‘is dat je met dit soort kleine, lokale initiatieven óók sociale cohesie kunt bevorderen. Het hoeft niet altijd groots en meeslepend te zijn.’

Eigenlijk is in elk buurt, in elk dorp en elke stad, wel een plek te vinden waar de natuur mensen kan samenbrengen, denkt Monique Falk. ‘Je hebt niet veel ruimte nodig; een beetje zon is wel fijn. Je kunt kruiden in bakken neerzetten en geveltuintjes aanleggen. Het is mooi om dit soort dingen samen met andere mensen te doen.’

Ook de overheid gaat langzaamaan ‘groener’ denken, constateert Monique Falk. ‘Niet door versteende gebieden achteraf te vergroenen, maar door de natuur meteen op te nemen in het ontwerp van nieuwe wijken en gebouwen. Rekening houden met natuur en klimaat bij stedelijke ontwikkeling, dat is echt de toekomst.’

Tot slot

De Stadsbeweging is gestart met de opnames van een nieuwe podcastreeks ‘Met Stad en Ziel’. Deze keer staat de menselijke kant van ruimte centraal. Beluister hier de opnames uit deze interessante reeks.